NHỮNG LỄ HỘI, SỰ KIỆN VĂN HOÁ TRONG NĂM

Tận hưởng các mùa Nhật Bản qua các sự kiện 

Nhật Bản có bốn mùa và một loạt các sự kiện hàng năm. Có thể nói, mỗi tháng đều có một số sự kiện, bên cạnh những phong tục bắt nguồn từ nền văn hóa độc đáo của Nhật Bản đã tiếp nối truyền thống lâu đời còn có những phong tục du nhập từ nước ngoài và những sự kiện mới xuất hiện trong những năm gần đây. 

 

Các lễ hội và ngày kỉ niệm trong từng tháng

Ngày 1 tháng 1 được gọi là Ngày đầu năm mới ở Nhật Bản, và nó được cho là một ngày đặc biệt vì là ngày bắt đầu cả một năm. Người ta dùng chữ "Dan" trong tiếng Hán để chỉ buổi sáng của ngày đầu năm mới, tượng trưng cho mặt trời mọc ở phía trên đường chân trời. Món ăn ngày Tết ở Nhật Bản gọi là Osechi, đặc trưng cho từng vùng và được làm tại nhà vào dịp cuối năm, nhưng gần đây, các set mua tại các cửa hàng bách hóa và siêu thị cũng đang trở nên phổ biến.

Trẻ em được bố mẹ, người thân lì xì. Trước đây, có những trò chơi độc đáo trong ngày Tết như thả diều, hanetsuki (cầu lông kiểu Nhật), đánh quay, nhưng ngày nay do điều kiện đường xá thay đổi nên ít thấy trò chơi này. Trò chơi truyền thống có thể đang biến mất trong xã hội hiện đại.

 

  Osechi – món ăn ngày Tết của người Nhật

 

 Hanetsuki – trò chơi độc đáo trong ngày Tết ngày xưa ở Nhật  

    
Ngoài ra, người Nhật còn đi viếng đền vào dịp đầu năm để cầu mong sự bình an và sức khỏe trong năm. Vào ngày đầu năm mới, người ta gửi thiệp và bưu thiếp để chúc mừng năm mới. Gần đây, số lượng người chúc Tết qua e-mail hoặc SNS ngày càng nhiều, và số người viết thiệp chúc mừng năm mới ngày càng giảm, nhưng dù vậy, vẫn có khoảng 3 tỷ thiệp chúc mừng năm mới được phát hành mỗi năm. Những từ như “Akemashite Omedetougozaimasu”, “Kingashinnen” được viết trên thiệp năm mới và hình ảnh các con vật trong cung hoàng đạo trong năm thường được sử dụng.

Thứ Hai của tuần thứ hai của tháng Giêng là ngày Lễ Thành nhân. Các nghi lễ đón tuổi được tổ chức trên khắp Nhật Bản để kỷ niệm những người trẻ tuổi đã bước sang tuổi 20, độ tuổi trưởng thành ở Nhật Bản.

 

Một hình ảnh trong ngày Lễ Thành Nhân tại Nhật và Thiệp chúc mừng năm mới

Tháng Hai là thời điểm lạnh nhất trong năm, với tuyết rơi nhiều ở phía bắc, khu vực miền núi và phía biển Nhật Bản. Khoảng ngày 4 tháng 2 là lập xuân và là mùa xuân theo âm lịch, nên bạn có thể nghe thấy dự báo thời tiết nói rằng "Tính từ hôm nay theo lịch là mùa xuân".

Một ngày trước khi bắt đầu mùa xuân gọi là setubun có nghĩa là "phân tách các mùa”. Setsubun là một ngày lễ truyền thống của đất nước Mặt trời mọc, đánh dấu mùa xuân bắt đầu theo lịch âm. Lễ hội diễn ra rộng khắp Nhật Bản với các nghi lễ, phong tục đặc sắc mang ý nghĩa xua đuổi những rủi ro, điềm xấu và cầu một năm may mắn, an lành đến với mọi người. Trong đó có lễ rải đậu. Câu nói "Oni wa soto! Fuku wa uchi" khi tung hạt đậu chứa đựng điều ước "Cầu mong không có tai ương. Cầu mong hạnh phúc đến.”

 

 Đậu nành được sử dụng trong lễ rải đậu và Rất nhiều loại sô-cô-la được bày bán trong ngày Valentine

 

Ngày lễ tình nhân 14/2 đã trở thành ngày để phụ nữ thổ lộ tình cảm và tặng quà cho nam giới ở Nhật Bản. Phần lớn quà tặng là sô-cô-la, và tại các cửa hàng bách hóa trưng bày các hộp sô-cô-la được gói gọn gàng, đẹp mắt. Có nhiều loại sô-cô-la như “honmei choco” - được tặng cho người bạn thực sự thích hay “giri choco” - được tặng thay cho lời chào khi xã giao tại nơi làm việc. Gần đây, có vẻ như ngày càng nhiều phụ nữ tặng sô-cô-la cho bạn bè hoặc tự mua cho mình.

Ngày 3 tháng 3 là Hinamatsuri. Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của Lễ hội búp bê, nhưng có người cho rằng nó có nguồn gốc từ "Joshi no Sekku" được tổ chức ở Trung Quốc từ lâu và được đưa đến Nhật Bản. Tại đây, nghi lễ Nagashibina được tổ chức, trong đó linh hồn ma quỷ của một người được chuyển sang hình nhân và ném xuống sông để xua đuổi tà ma. Theo thời gian, nó được cho là đã được kết hợp với “hiina-asobi“giống như trò chơi vốn được thực hành trong các cô gái quý tộc, và trở thành Hinamatsuri.

Hinamatsuri ngày nay là sự kiện cầu nguyện cho sự phát triển khỏe mạnh của các bé gái bằng cách trưng bày búp bê hina. Từ những con búp bê lớn bày trên bệ 5 và 7 tầng, đến búp bê dairi-bina chỉ có búp bê nam và nữ, búp bê được trưng bày cùng với hoa đào tùy theo hoàn cảnh của ngôi nhà. Đây là thời điểm hoa đào nở rộ trên khắp đất nước Nhật Bản nên ngày này còn được gọi là Lễ hội hoa đào.

 Búp bê Dairi-bina trong bộ kimono xinh đẹp

 

Ngày 14 tháng 3 là Ngày Trắng ở Nhật Bản. Đây là ngày lễ chỉ có ở Nhật Bản và được coi là “ngày nam giới tặng quà lại những người phụ nữ đã tặng sôcôla cho mình trong ngày lễ tình nhân''. Phong tục của Ngày Trắng dường như đang khiến nam giới ở Nhật phải đau đầu, vì nội dung của món quà hồi đáp này là khác nhau tùy thuộc vào món quà mà họ nhận được là loại sô-cô-la nào và được tặng trong hoàn cảnh nào.

 

Cuối tháng 3 cũng là mùa tổ chức lễ tốt nghiệp cho các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, đại học và các trường mầm non, mẫu giáo. Sẽ rất thú vị nếu so sánh sự khác biệt giữa các quốc gia về những gì họ làm trong lễ tốt nghiệp.

 

Chúc mừng nhập học

Ở Nhật Bản, tháng 4 là năm mới của các trường học, văn phòng chính phủ và nhiều công ty, và các buổi lễ nhập học, lễ đón nhân viên mới được tổ chức. Đây là mùa khi làn gió xuân mơn thổi qua các con phố cùng với cảnh tượng của những học sinh lớp một mang cặp sách bóng loáng và những nhân viên mới vẫn lạ lẫm với bộ vest đi xung quanh thị trấn thật ấm lòng. Vì trùng với mùa hoa anh đào nên nhiều công ty tổ chức lễ hội ngắm hoa như một bữa tiệc chào mừng nhân viên mới.

Khoảng thời gian từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5, khi có nhiều ngày nghỉ lễ, được gọi là Tuần lễ vàng. Nếu tiếp nối ngày nghỉ là thứ bảy và chủ nhật, bạn có thể được nghỉ dài ngày, vì vậy đây là cơ hội tốt để đi nghỉ dưỡng, du lịch.

Ngày Thiếu nhi bắt nguồn từ Lễ hội “Dango no sekku” - lễ kỷ niệm sự trưởng thành của các bé trai, và được trang trí bằng áo giáp và mũ bảo hiểm. Trên bầu trời, những lồng đèn cá chép tung bay trong gió. Kể từ năm 1948, ngày 5 tháng 5 đã được thiết lập là Ngày Trẻ em, một ngày để cầu nguyện cho hạnh phúc của tất cả trẻ em, không chỉ ở các bé trai.  

 

Lồng đèn cá chép

 

Tháng 6 là tháng duy nhất trong 12 tháng không có ngày nghỉ lễ. Đó là thời điểm những cơn mưa của mùa mưa tiếp tục rơi, nhưng đom đóm bắt đầu bay ở nhiều nơi khác nhau, chẳng hạn như sông Kamogawa ở Kyoto.

Ngày 1/6 là thời điểm thay quần áo từ quần áo mùa đông sang quần áo mùa hè. Đồng phục của trường học và văn phòng chính phủ cũng sẽ được thay thế bằng đồng phục mùa hè. Hạ chí, ngày dài nhất trong năm, là vào khoảng ngày 20.

Mùa du ngoạn biển và núi chủ yếu bắt đầu ở Honshu, và vào ngày 1 tháng 7, lễ mở cửa bãi biển mùa hè để tắm biển và mở cửa để leo núi được tổ chức ở nhiều nơi khác nhau để cầu nguyện cho sự an toàn của biển và núi. Núi Phú Sĩ cũng mở cửa cho hoạt động leo núi vào ngày này, và mùa leo núi mùa hè kết thúc vào ngày 10 tháng 9.

Các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông thường tổ chức lễ tổng kết học kỳ đầu tiên vào khoảng ngày 20 tháng Bảy, và từ ngày này đến cuối tháng Tám, kỳ nghỉ hè dài bắt đầu. Mùa mưa đã kết thúc ở hầu hết các vùng, và mùa hè bắt đầu với nhiệt độ và độ ẩm cao. Các thuật ngữ như “biện pháp đối phó với mệt mỏi mùa hè”, “đêm nhiệt đới”, và “phòng chống say nắng” được sử dụng hầu như hàng ngày trên báo chí và tin tức TV.

 

Tháng 8

Ngày 15 tháng 8 âm lịch là Lễ Obon, nhiều công ty có kỳ nghỉ hè vào khoảng thời gian này. Obon là một sự kiện bắt nguồn từ Phật giáo, và nhiều người trải qua kì lễ ở quê hương của họ. Do đó, tàu Shinkansen, máy bay và đường cao tốc trở nên cực kỳ tắc nghẽn trong thời gian cao điểm về quê. Đây cũng là mùa của lễ hội mùa hè, khi các điệu múa Bon và bắn pháo hoa được tổ chức ở nhiều nơi.

Tháng 9

Lễ Người cao tuổi được tổ chức vào ngày Thứ Hai của tuần thứ ba của tháng Chín, là ngày lễ “tôn trọng và mừng thọ những người cao tuổi đã có nhiều năm đóng góp cho xã hội”. Tuổi thọ trung bình của cả nam giới và phụ nữ ở Nhật Bản tiếp tục tăng, và vào năm 2015, dân số từ 100 tuổi trở lên đã vượt quá 60.000 người.

 

Hàng năm vào khoảng ngày 23 tháng 9, sau thu phân, cái nóng kéo dài cuối cùng cũng giảm xuống, và tiếng côn trùng trở nên hay hơn. Người Nhật thưởng thức tiếng kêu của côn trùng như một âm thanh, vì vậy có nhiều từ tượng thanh trong tiếng Nhật mô tả âm thanh của côn trùng, chẳng hạn như "chinchirorin" và "rin-rin."

 

Tháng 10

Thứ Hai của tuần thứ hai trong tháng mười là Ngày Thể thao. Đây là một ngày lễ bắt nguồn từ sự kiện thực tế là lễ khai mạc Thế vận hội Tokyo được tổ chức vào năm 1964 được tổ chức vào ngày 10 tháng 10 và thuật ngữ “mùa thu của thể thao” được sử dụng vì các lễ hội thể thao được tổ chức ở đây đó vào khoảng thời gian này. Ngoài ra, các sản phẩm nông nghiệp khác nhau đã đến mùa thu hoạch, và trái cây và rau quả theo mùa được xếp thành hàng trên các mặt tiền của cửa hàng. Có nhiều từ khác trong tiếng Nhật miêu tả mùa thu, chẳng hạn như “Mùa thu để đọc”, “Mùa thu cho nghệ thuật'', “Mùa thu để du ngoạn” và “Mùa thu để thu hoạch”. Đây có thể là đặc trưng của mùa thu không thấy ở các mùa khác.

 

Ngày hội thể thao ở trường

Thứ Hai của tuần thứ hai trong tháng mười là Ngày Thể thao. Đây là một ngày lễ bắt nguồn từ sự kiện thực tế là lễ khai mạc Thế vận hội Tokyo được tổ chức vào năm 1964 được tổ chức vào ngày 10 tháng 10 và thuật ngữ “mùa thu của thể thao” được sử dụng vì các lễ hội thể thao được tổ chức ở đây đó vào khoảng thời gian này. Ngoài ra, các sản phẩm nông nghiệp khác nhau đã đến mùa thu hoạch, và trái cây và rau quả theo mùa được xếp thành hàng trên các mặt tiền của cửa hàng. Có nhiều từ khác trong tiếng Nhật miêu tả mùa thu, chẳng hạn như “Mùa thu để đọc”, “Mùa thu cho nghệ thuật'', “Mùa thu để du ngoạn” và “Mùa thu để thu hoạch”. Đây có thể là đặc trưng của mùa thu không thấy ở các mùa khác.

 

Tháng 11

Từ tháng 10 đến tháng 11, người dân trồng lúa đến vụ thu hoạch. Ngày 23 tháng 11, là ngày lễ tạ ơn lao động, là ngày kỷ niệm vụ mùa trong thời xa xưa, và vẫn được yêu thích bởi nghi lễ cung đình gọi là 'Niinamesai'.  

 

 Kẹo chitose được đựng trong một chiếc túi dài và hẹp

 

Vào khoảng ngày 15 tháng 11, có thể nhìn thấy các em bé cùng bố mẹ của mình tại các đền thờ và những nơi khác để kỷ niệm Shichi-Go-San trong trang phục đẹp nhất của họ. Shichi-Go-San là một sự kiện để kỷ niệm sự trưởng thành của trẻ em, và thường được tổ chức cho các bé gái ở độ tuổi 3 và 7 và cho các bé trai 5 tuổi. Trong ngày này trẻ em mong được nhận kẹo Chitose, là lời chúc trường thọ.
 

Tháng 12

Tháng 12, những ngày cuối năm, là một tháng bận rộn. Tháng mười hai còn được gọi là Shiwasu (Sư Tẩu), vì có câu chuyện rằng “sư (= giáo viên) quá bận rộn đến mức phải chạy. '' Nhiều công ty, văn phòng nghỉ lễ cuối năm và Tết Dương lịch từ 29 tháng Chạp đến mùng 3 tháng Giêng,ngày  28 tháng Chạp là ngày cuối cùng kết thúc công việc trong năm. Vào ngày 31 tháng 12, đêm giao thừa, chúng tôi chuẩn bị cho đêm giao thừa bằng cách dọn dẹp nhà cửa, viết thiệp chúc mừng năm mới, chuẩn bị đồ trang trí cho năm mới như kadomatsu và shime-kazari, và chuẩn bị các món ăn của năm mới.

Người Nhật thường ăn toshikoshi soba vào đêm giao thừa. Vì mì soba rất dễ cắt nên ăn soba được cho là mang ý nghĩa “cắt đứt những điều xui xẻo xảy ra trong năm mới”.

 

Shimekazari và kadomatsu được trang trí ở lối vào và Mì soba ăn vào đêm giao thừa